Dalili za Fangasi

• Kutoka uchafu ukeni kama maziwa ya mgando
• Kufukuta kwenye njia ya mkojo
• Maumivu wakati wa kujaamiiana
• Kuwashwa ukeni nje/ ndani

 Visabibishi(Risk factors)

• Kufanya ngono zembe.
• Kuwa na mpenzi zaidi ya mmoja.
• Matumizi ya  sabuni  kwa kunawia sehemu za siri (kwa wanawake).

Dalili za Fangasi mdomoni / kooni kwenye njia ya chakula

• Maumivu wakati wa kumeza
• Utando mweupe mdomoni
• Kutapika kila anachokulauu

Visababishi (Risk factors)

• Kuwa mgonjwa wa Kisukari, Saratani au UKIMWI
• Matumizi ya antibayotiki au dawa za stiroidi kwa muda mrefu
• Kufanya ngono ya mdomo

Elimu zaidi juu ya fangasi.

• Maambukizi ya Fangasi Sehemu ya Pili.

Dalili za homa kwa watoto wachanga

• Homa
• Kushindwa kunyoya
• Kulia kupita kiasi
• Kutokuchangamka

Visababishi(Risk factors)

• Kupata maambukizi ya mfumo wa mkojo wakati wa ujauzito.
• Kuishi na ugonjwa wa kisukari.

Elimu zaidi juu ya homa kwa watoto wachanga

• Homa ya Mapafu (Pneumonia) Kwa Watoto

• Viashiria vya joto kali kwa watoto wadogo

Dalili za Homa ya ini (hepatisis)

• Macho kuwa ya njano
• Maumivu ya tumbo upande wa juu kulia
• Kuvimba tumbo
• Homa
• Mwili kuchoka
• Damu kutokuganda kwa haraka
• Uharaka wa Damu kuvilia chini ngozi

 Visabibishi(Risk factors)

• Kuwa na mpenzi zaidi ya mmoja.
• Kutokunawa mikono mara kwa mara kabla ya kula.
• Kunywa pombe.
• Kuvuta sigara.
• Kuishi na mtu mwenye homa ya ini.

Elimu zaidi juu ya homa ya ini(hepatisis)

• Ugonjwa wa Ini

Dalili za kifua kikuu (TB)

• Homa endelevu
• Kukohoa Damu
• Kutokwa na jasho jingi hasa wakati wa usiku
• Kupungua uzito
• Historia ya kuishi na mgojwa wa kifua kikuu

Visababishi (Risk factors)

• Uvutaji wa sigara
• Kuishi katika nyumba isiyo na mzunguko wa kutosha wa hewa
• Kuhudhuria mikusanyiko ya watu wengi
• Kuishi au kumuhudumia mgonjwa wa Kifua Kikuu bila kuchukua tahadhdari

Elimu zaidi kuhusu kifua kikuu(TB).

• Ufahamu Ugonjwa wa Kifua Kikuu (Tuberculosis)

Dalili za Kisonono

• Kutokwa usaha kwenye uume/uke
• Maumivu ya tumbo chini ya
• Kitovu
• Maumivu wakati wa kukojoa
• Homa
• Kukojoa mara kwa mara
• Maumivu wakati wa kujamiina
• Maumivu/kuvimba korodani

Visababishi (Risk factors)

• Kuwa na mpenzi zaidi ya mmoja

• Kufanya ngono zembe 

Dalili za Kaswende

• Vidonda kwenye Uume/uke ambavyo haviumi
• Vipele vidogo mwili mzima
• Homa 

 Visabibishi(Risk factors)

• Kufanya ngono zembe.
• Kuwa na mpenzi zaidi ya mmoja.

Elimu zaidi juu ya kaswende.

• Nephrotic Syndrome.

• Madhara ya Ugonjwa wa Kaswende katika Mfumo wa Mishipa ya Faham (Neurosyphilis).

• Magonjwa ya Zinaa - 3: Ugonjwa wa Kaswende

Dalili za kisamaki

• Kutokwa Uchafu Ukeni wenye harufu kama ya shombo ya samaki.

 Visabibishi(Risk factors)

• Kufanya ngono zembe.
• Kuwa na mpenzi zaidi ya mmoja.
• Matumizi ya  sabuni  kwa kunawia sehemu za siri (kwa wanawake).

Dalili za Kichocho

• Maumivu wakati wa kukojoa
• Kutokwa na matonye ya damu mwishoni mwa mkojo
• Maumivu ya tumbo chini ya kitovu
• Homa

 Visabibishi(Risk factors)

•  Kuoga au kufanya shughuli za kijamii kwenye mabwawa au maji yaliyotuwama

Elimu zaidi kuhusu kichocho.

• Kichocho (Schistosomiasis): Ugonjwa Mkongwe

Dalili za UTI

• Maumivu wakati wa kukojoa
• Homa endelevu
• Maumivu ya tumbo chini ya kitovu
• Kuharisha
• Mwili kuchoka

Visababishi (Risk factors)

• Kutozingatia usafi wakati wa haja ndogo / kubwa
• Kujisaidia kwenye choo cha kushare
• Kushiriki mapenzi bila kutumia kinga
• Kutokumaliza dozi ya ugonjwa wa UTI

Elimu zaidi kuhusu UTI.

• Dalili, tiba na kinga ya ugonjwa wa UTI.

• Ugonjwa Wa Uti wa Mgongo (Meningitis)

Dalili za malaria

• Homa endelevu
• Kutapika nyongo
• Mwili kuchoka
• Viungo kuuma
• Kukosa hamu ya kula
• Degedege au kukamaa
• Kupoteza fahamu
• Macho kuwa ya njano
• Kuharisha

Visababishi (Risk factors)

• Kuishi sehemu yenye mazalia ya mbu
• Kulala bila kutumia chandarua kilichowekwa dawa
• Kutomaliza dozi ya malaria

Elimu zaidi kuhusu Malaria

• Ufahamu ugonjwa wa Malaria

• Vyandarua Vilivyowekwa Dawa

• Malaria rapid diagnostic test (m-RDT) is a solution to over diagnosis of Malaria cases in the Primary Health Care of Developing Countries: a success story of Bahi District Council, Dodoma -Tanzania.

Dalili za Nimonia

• Kukohoa Kikohozi kikavu
• Kupumua kwa shida
• Homa
• Kifua kuuma

 Visabibishi(Risk factors)

• Ugonjwa wa moyo

Dalili za Kuhara damu.

• Mwili kuchoka
• Homa
• Kupika
• Maumivu ya tumbo kwenye kitovu
• Kuharisha kamasi au malendalenda
• Kuharisha damu

 Visabibishi(Risk factors)

• Kutokunywa maji safi na salama.
• Kutokua na matumizi sahihi ya choo.
• Kutoku nawa mikono kwa maji tiririka na sabuni (kabla ya kula na baada ya kutoka chooni n.k.

Dalili za Minyoo.

• Maumivu ya tumbo
• Kukosa hamu ya kula
• Kupungua uzito
• Kuwasha sehemu ya haja kumbwa
• Kujisaidia minyoo
• Kuharisha kamasi au malendalenda

 Visabibishi(Risk factors)

• Kula nyama isiyoiva vizuri.
• Kula mbogamboga zisizoiva vizuri.

Dalili za kuhara maji.

• Maumivu ya tumbo
• Kukosa hamu ya kula
• Kupungua uzito
• Kuwasha sehemu ya haja kumbwa
• Kujisaidia minyoo
• Kuharisha kamasi au malendalenda

 Visabibishi(Risk factors)

• Kutokunywa maji safi na salama.
• Kutokua na matumizi sahihi ya choo.
• Kutonawa mikono kwa maji tiririka na sabuni (kabla ya kula na baada ya kutoka chooni n.k.
• Kula chakula kilichoachwa wazi kwa muda mrefu.

Dalili za Kisukari

• Kukojoa mkojo mwingi na mara kwa mara
• Kuhisi kiu kusiko kwa kawaida
• Kula mara kwa mara
• Ganzi ya miguu na mikono
• Kutokuona vizuri
• Kupoteza fahamu

 Visabibishi(Risk factors)

• Kuwa na uzito mkubwa au uliopitiliza.
• Kuwa na historia ya mtu mwenye kisukari katika familia.
• Kutofanya mazoezi mara kwa mara.

Elimu zaidi juu ya kisukari.

• Kisukari (Diabetes Mellitus)

• Tabibu wa kwanza wa kisukari ni wewe mwenyewe

• Ugonjwa wa Figo Unaotokana na Kisukari (Diabetic nephropathy)

• Ishi kwa kujiamini, kisukari sio mwisho wa Maisha

• Mambo ya kuyaepuka kwa mtu mwenye kisukari

• Kudhibiti Kisukari wakati wa mfungo wa Ramadhani

• Jinsi ya kula kwa watu wenye Kisukari

• Naweza kunywa pombe kama nina ugonjwa wa kisukari?

• Nafasi ya Tendo la ndoa katika kudhibiti kisukari

• Upandikizaji wa seli za mfumo wa fahamu waweza kutibu kisukari

Dalili za kifafa cha mimba

• Degedege au kukakamaa
• Kutokuona vizuri
• Maumivu kwenye chembe ya moyo
• Kupoteza fahamu
• Maumivu ya kichwa
• Kuchanganyikiwa
• Kuvimba miguu
• kizunguzungu   

Visababishi(Risk factors)

• Historia ya shinikizo la damu kwenye jauzito zilizopita.
• Historia ya shinikizo la damu
• Kuishi na ugojwa wa kisukari.

Elimu zaidi juu ya kifafa cha mimba.

• Sababu na dalili za Kuharibika kwa Mimba - Sehemu ya Kwanza

Dalili za maambukizi katika mfumo wa mkojo (UTI) 0-3YRS

• Homa endelevu
• Kuharisha
• Mwili kuchoka
• Kulia wakati wa kukojoa (0-3years)

Visababishi(Risk factors)

• Kuzingatia usafi kwa mtoto mara baada kujisaidia.

Dalili za  kuharibika mimba chini ya wiki 28 ya ujauzito

• Maumivu ya tumbo chini ya kitovu
• Maumivu ya mgongo au kiuno
• Kutokwa na damu au mabonge ya damu ukeni
• Kutokwa na maji ukeni
• homa

Visababishi(Risk factors)

• Kuoga au kufanya shughuli za kijamii kwenye mabwawa au maji yaliyotuwama
• Uvutaji wa sigara uliopitiliza
• Kupata ajali (shambulio la mwili hivi karibuni).
• Kuharibikiwa kwa mimba kwa mwanamke.

Dalili za Kupasuka kwa chupa ya uzazi chini ya miezi 9 ya ujauzito

• Kuvuja maji ukeni hadi kuchuruzika miguuni
• Maumivu ya tumbo chini ya kitovu
• tumbo la uchungu
• Kuchoka
• homa
• Kutokwa na uchafu ukeni

Visababishi(Risk factors)

•  Kubeba ujauzito zaidi ya mara moja.
• Kuwa mwanamke.
• Kunywa pombe.
• Kunavuta sigara.
• Historia kujifungua kabla ya uajauzito kutimia.
• Kuishi na ugonjwa wa kisukari.
• Tatizo la shinikizo la damu

Dalili za Kutokwa na damu ukeni baada ya miezi 7 ya ujauzito

• Maumivu ya tumbo
• Damu kutoka ukeni
• Mto kuto kucheza kabisa au kutokucheza vizuri
• Mwili kuchoka
• wasiwasi  

Visababishi(Risk factors)

• Uvutaji sigara kwa wingi.
• Historia ya shindikizo la damu.
• Ujauzito wa kwanza.
• Kubeba ujauzito zaidi ya mara moja.
• Kutokwa na damu katika ujauzito zilizopita.

Dalili za magonjwa ya moyo

• Kupumua kwa shida ukiwa umelala chali
• Mwili kuchoka kirahisi
• Kukosa hewa wakati umelala usiku
• Kvimba miguu
• Kuhisi moyo kwenda mbio
• Kupoteza fahamu
• Maumivu katikati ya kufua
• Kukohoa kikohozi kikavu

 Visabibishi(Risk factors)

• Historia ya magonjwa ya moyo kwenye familia.
• Mgonjwa wa kisukari.
• Unywaji wa pombe kupita kiasi.
• Uvutaji sigara kwa wingi.
• Kuwa na uzito mkubwa au uliopitiliza

Elimu zaidi juu ya magonjwa ya moyo.

• Unyongovu Waweza Kusababisha Magonjwa ya Moyo kwa Vijana

• Magonjwa ya Moyo ya Kuzaliwa (Congenital Heart Diseases)

• Kukakamaa kwa mwili kutokanako na magonjwa ya Moyo

• Upasuaji wa moyo duniani

• Maambukizi katika kuta za ndani za moyo (Infective Endocarditis)

• Athari za madawa ya kulevya kwenye moyo

• Hatari za kubeba ujauzito kipindi ukiwa na shida ya kufunguka mlango wa kushoto wa moyo

• Tundu Katika Kuta za Chini za Moyo (Ventricular Septal Defect)

• Shambulizi la Moyo (Heart Attack)

Dalili za Maambukizi katika mfuko wa kizazi baada ya kujifungua ndani ya wiki 6 (42 days)

• Maumivu ya tumbo chini ya kitovu
• Kutoka uchafu na harufu mbaya ukeni
• homa
• Kukosa hamu ya kula

Visababishi(Risk factors)

• Kujifungua ndani ya wiki sita.

Dalili za magonjwa ya figo

• Kuvimba uso haswa wakati wa kuamka asubuhi
• Kuvimba miguu
• Mkojo kuwa na mapovu
• Kuvimba tumbo
• Maumivu kwenye nyonga
• Kwikwi
• Kukosa mkojo kabisa au Kupata mkojo kidogo

Visababishi(Risk factors)

• Kuishi na ugojwa wa kisukari.
• Kunywa pombe kupitiliza.
• Uvutaji wa sigara uliopitiliza.
• Ugonjwa wa moyo.
• Matumizi ya madawa ya kienyeji.
• Matumizi ya dawa za maumivu kwa muda mrefu (mfano apirini na dicklofenaki).

Elimu zaidi juu ya magonjwa ya figo.

• Ugonjwa Sugu wa Figo (Chronic kidney disease)

• Figo Kushindwa Kufanya Kazi (Renal/Kidney Failure)

Dalili za malaria wakati wa ujauzito

• Homa endelevu
• Kutapika nyongo
• Mwili kuchoka
• Viungo kuuma
• Kukosa hamu ya kula
• Degedege au kukamaa
• Kupoteza fahamu
• manjano
• kuharisha

Visababishi(Risk factors)

• Matumizi ya chandarua chenye dawa.
• Kuishi mazingira yenye mazalia mbu.

Elimu zaidi juu ya malaria wakati wa ujauzito.

• Ufahamu ugonjwa wa Malaria

Dalili za manjano kwa watoto wachanga 

• Macho na au ngozi kuwa ya njano
• Kushindwa kunyoya
• Kutokuchangamka

Visababishi(Risk factors)

• Kupata maambukizi ya mfumo wa mkojo wakati wa ujauzito.
  
  

Dalili za minyoo

• Maumivu ya tumbo
• Kukosa hamu ya kula
• Kupungua uzito
• Kuwashwa sehemu ya haja kumbwa
• Kujisaidia minyoo
• Kuharisha kamasi au malendalenda

Visababishi(Risk factors)

• Kula nyama isiyoiva vizuri.
• Kula mbogamboga zisizoiva vizuri.

Dalili za maambukizi katika mfumo wa mkojo wakati wa ujauzito

• Maumivu wakati wa kukojoa
• Homa endelevu
• Maumivu ya tumbo chini ya kitovu
• kuharisha
• Mwili kuchoka

Visababishi(Risk factors)

• Matumizi ya choo cha kukaa.
• Kutokutumia choo ya kisafi.

Dalili za uambukizi kwenye via vya uzazi

• Uvimbe mdogo mwekundu kwenye Uke/Uume wenye maumivu makali.
• Maumivu na Kuvimba korodani.
• Homa.
• Mkojo kuuma au kufukuta wakati wa kukojoa.

 Visabibishi(Risk factors)

• Kufanya ngono zembe.
• Kuwa na mpenzi zaidi ya mmoja.

Dalili za Protozoa wa mapafu(Pcj)

• Kukohoa Kikohozi kikavu
• Kuhemea jujuu
• Mwili Kuchoka
• Kupungua uzito
• Kutetemeka

Visababishi (Risk factors)

• Upungufu wa kinga mwilini.

Dalili za shindikizo la damu (presha)

• Kichwa kuuma upande
• Kuhisi mapigo wa moyo kwenda mbio
• Ganzi miguni na mikono
• Kutokuona vizuri

 Visabibishi(Risk factors)

• Unywaji wa pombe uliopitiliza.
• Uvutaji wa sigara kwa wingi.
• Kuwa na uzito uliopitiliza au mkubwa sana.
• Kuishi na ugonjwa wa kisukari.
• Kutofanya mazoezi mara kwa mara.

Elimu zaidi juu ya shindikizo la damu

• Chanzo, dalili, tiba na Madhara ya ugonjwa wa vionda vya tumbo (PUD)

Dalili za  Seli Mundu (sickle cell)

• Maumivu au kuvimba maungio ya mwili.

Visababishi(Risk factors)

• Historia ya seli mundu kwenye familia.
• Kuoa au kuolewa mtu mwenye vinasaba na wewe(ndugu).

Dalili za Upungufu wa damu

• Mwili kuchoka sana
• Kizunguzungu
• Kupumua kwa shida
• Kupoteza fahamu
• Kichwa kuuma chote
• Kuvimba miguu
• Kuhisi moyo kwenda mbio

 Visabibishi(Risk factors)

• Ugonjwa wa seli mundu.
• Mgonjwa mwenye maradhi haya; Kisukari, saratani, vvu/ukimwi kifua kikuu, magojwa ya moyo na magojwa ya figo

Elimu zaidi juu ya upungufu wa damu.

• Upungufu wa Damu Kipindi cha Ujauzito

• Upungufu Wa Damu Mwilini (Anemia)

Dalili za utapia mlo.

• Kupungua au kuongezeka uzito
• Kukosa hamu ya kula
• Kusinyaa kwa ngozi
• Nywele kabadilika rangi na kuwa kama za mzee
• Kuvimba miguu
• Kutokuchangamka
• Kuvimba tumbo.

Visababishi(Risk factors)

• Kutokula mlo kamili.
• Kunyonyesha mtoto kwa mda mrefu pasipo kumpatia chakula kengine.
• Mtoto kuwa na magonjwa sugu kama ugonjwa wa moyo au upungufu wa akili.

Dalili za Upungufu wa damu wakati wa ujauzito

• Mwili kuchoka sana
• kizunguzungu
• Kupumua kwa shida
• Kupoteza fahamu
• Kichwa kuuma chote
• Kuvimba miguu
• Kuhisi moyo kwenda mbio

Visababishi(Risk factors)

• Mgonjwa wa seli mundu.
• Kula mlo kamili mlo kamili .
• Kusumbuliwa  na ugonjwa wowote kati ya haya kisukari, saratani, na vvu/ukimwi.

Elimu zaidi juu ya upungufu wa damu.

• Upungufu wa Damu Kipindi cha Ujauzito

Dalili za Upungufu wa damu (watoto)

• Mwili kuchoka sana
• Kizunguzungu
• Kupumua kwa shida
• Kupoteza fahamu

Visababishi(Risk factors)

• Historia ya seli mundu kwenye familia.
• Unaumwa ugonjwa wowote kati ya haya, Kisukari, Saratani,vvu/ukimwi.
• Unakula mlo kamili.

Dalili za awali za mimba

• Kutopata hedhi
• Homa za asubuhi na jioni
• Kichefuchefu na au kutapika
• Tumbo kuuma chini ya kitovu
• Maumivu ya titi
• Kuongezeka kwa titi
• Kuongezeka au kupanda kwa mstari mweusi kwenye tumbo la mwanamke.

Visababishi(Risk factors)

• kuwa mwanamke
• kushiriki tendo la ndoa bila kutumia kinga
• Kubalehe

Dalili za uambukizi kwenye via vya uzazi

• Maumivu wakati wa kujaamiiana.
• Kutoka uchafu Ukeni.
• Kutokwa damu ukeni kusiko eleweka.
• Historia ya kujifingua au kuharibika kwa mimba.
• Maumivu ya tumbo chini ya kitovu.
• Homa.
• Kusikia baridi na kutetemeka.

 Visabibishi(Risk factors)

• Kufanya ngono zembe.
• Kuwa na mpenzi zaidi ya mmoja.
• Matumizi ya  sabuni  kwa kunawia sehemu za siri (kwa wanawake).

 Dalili za virusi vya ukimwi(VVU)

• Kifua kikuu
• Kuhara sugu
• Utando mweupe mdomoni
• Kuvimba matezi mwilini
• Upele/Ukurutu
• Mkanda wa Jeshi
• Maumivu makali ya kichwa
• Kupungua Uzito sana
• saratani ya Ngozi

Visababishi (Risk factors)

• Kutofanyiwa tohara kwa mwanaume.
• Kushiriki ngono zaidi ya mtu mmoja.
• Kushiriki ngono bila kinga(ngono isiyo salama) mwenza usiejua hali yake.
• Kushiriki ngono bila kinga na mwenza mwenye maambukizi ya vvu.
• Kushiriki ngono kinyume na maumbile.
• Kushiriki ngono ukiwa umelewa.
• Matumizi ya dawa za kulevya kwa njia ya kujidunga.
• Matumizi ya vitu vyenye ncha kali (mfano kiwembe, sindano nk).
• Kupata ajali na watu zaidi ya wawili na kugusana damu za majeraha.
• Kushiriki biashara ya ngono ( Kudanga).
• Kuugua magonjwa ya zinaa (mfano kisonono, kaswende, n,k).
• Kushiriki ngono ya mdomo.

Elimu zaidi juu ya Vvu/Ukimwi.

• Mambo ya kuzingatia unapogundulika kuwa na maambuki ya virusi vya ukimwi.

• Matumizi Sahihi na Utaratibu wa Kuanza Dawa za Kufubaza Makali ya Virusi vya Ukimwi - ARV

• Imani potofu kuhusiana na VVU/Ukimwi

• Dalili za ugonjwa wa Ukimwi na jinsi ya kujikinga

• Jinsi ya kujikinga na maambukizi ya virusi vya ukimwi (VVU)

Dalili za vidonda vya tumbo

• Maumivu ya kwenye chembe ya moyo
• Kutapika damu
• Maumivu ya tumbo wakati wa kula / wakati wa njaa
• Kiungulia
• Kubeuwa
• Maumivu wakati wa kumeza
• Kupata choo kama lami

 Visabibishi(Risk factors)

• Matumizi vya ya vyakula vyenye viungo vingi kupitiliza (spicies) .
• Matumizi ya dawa za maumivu kwa muda mrefu mfano apirini na dicklofenaki.